روش های تصفیه فاضلاب بهداشتی انسانی یا روش های تصفیه فاضلاب انسانی راه حل امکان استفاده از رودخانه ها و جریان های آبی بمنظور ماهیگیری، آب آشامیدنی و تفریح هستند. آلودگی راه آب ها در نیمه اول قرن بیستم به کاهش شدید اکسیژن محلول ، مرگ آبزیان، رشد بی رویه جلبک ها و آلودگی باکتریایی در پهنه های آبی انجامید . در ابتدا نگرانی از آلودگی و کنترل آن از مسائل محلی محسوب می شد. اما رشد سریع جمعیت و صنعت و نیاز روزافزون به منابع طبیعی، شرایط را به شکل چشمگیری تغییر داد. پیشرفت های صورت گرفته در زمینه تصفیه فاضلاب بهداشتی انسانی به سختی قادر به رقابت با نرخ رشد جمعیت، تغییرات فرآیندهای صنعتی ، تغییر کاربری زمین ها و نوآوری های تجاری بود. در حال حاضر آلودگی آب از نگرانی های عمده در حفظ سلامت عمومی و اکوسیستم است. اگرچه سرمایه گذاری های صورت گرفته بمنظور کنترل آلودگی آب و تصفیه فاضلاب بهداشتی انسانی باعث کاهش مسائلی از این دست شده است، اما جریان های آبی بسیاری همچنان در معرض آلودگی های مختلف قرار دارند که استفاده بهینه از این آب ها را تحت تاثیر قرار می دهند. روش های تصفیه فاضلاب بهداشتی انسانی در ادامه مورد بررسی قرار گرفته اند.
فاضلاب بهداشتی- انسانی براساس مشخصات فیزیکی ، شیمیایی و بیولوژیکی آن شناسایی می شود.
شناسایی فاضلاب بهداشتی- انسانی براساس مشخصات فیزیکی ، شیمیایی و بیولوژیکی
پارامترهای اندازگیری فاضلاب بهداشتی انسانی عبارتند از :
اکسیژن مورد نیاز بیوشیمیایی BOD : BOD میزان اکسیژن مصرفی میکروارگانیسم ها در حین تصفیه فاضلاب بهداشتی انسانی است. ارزیابی عملکرد تصفیه خانه فاضلاب نیز از طریق اندازگیری امکان پذیر است.
اکسیژن مورد نیاز شیمیایی COD : آزمایش COD از عامل اکسیداسیون دیکرمات پتاسیم برای اکسید کردن مواد در نمونه فاضلاب بهداشتی انسانی استفاده می کند. آزمایش COD قادر به تفکیک مواد آلی با قابلیت تجزیه بیولوژیک و بدون آن نیست.
کل مواد جامد معلق TSS :مجموع غلظت مواد جامد آلی و غیرآلی که به شکل زیر طبقه بندی میشوند:
جامدات محلول TDS: به بخشی از جامدات اطلاق میشود که از فیلتر ۴۵% µm عبور می کنند.
pH: غلظت یون هیدروژن در محلول بوده و تعیین کننده اسیدی یا قلیائی بودن محلول است. محدوده pH مناسب برای انجام فرآیندهای بیولوژیک بین ۵ تا ۱۰ است.
نیتروژن و فسفر: این مواد تحت عنوان مواد مغذی در فاضلاب بهداشتی- انسانی شناسایی می شود. به طور کلی مواد مغذی موجود در فاضلاب باعث بروز پدیده اتروفیکاسیون می شود. در این پدیده میزان اکسیژن موجود در منابع آبی به حداقل می رسد و باعث نابودی منابع آبی و اکوسیستم منطقه می شود. فسفر به سه بخش تقسیم میشود: اورتوفسفات، پلیفسفات و فسفاتهایی با پیوند آلی. نیتروژن نیز مجموعه ای از اکسیدهای نیتروژن (نیتریت و نیترات) و نیتروژن کجدال (آمونیاک و نیتروژن آلی) است.
نسبت فسفر P : نیتروژن BOD : N : عملکرد مناسب میکروارگانیسم ها مستلزم رژیم غذایی متعادل است. این مهم با حفظ نسبت BOD:N:P در حدود ۱۰۰:۵:۱ حاصل خواهد شد.
فرایند های تصفیه فاضلاب بهداشتی انسانی به سه بخش فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی تقسیم می شود. در ابتدا فاضلاب وارد مرحله تصفیه اولیه یا مقدماتی می شود که معمولا اساس این مرحله بر پایه روش های فیزیکی تصفیه فاضلاب است. در مرحله تصفیه ثانویه روش های شیمیایی و بیولوژیک جهت حذف آلاینده های عمدتا محلول بکار گفته می شوند.
روش های فیزیکی تصفیه فاضلاب بهداشتی انسانی نیروهای فیزیکی مانند نیروی گرانش را بمنظور حذف آلاینده های موجود در فاضلاب بکار می گیرند.
آشغالگیر درشتدانه جهت حفاظت از پمپها، شیرها، خطوط لوله و سایر دستگاههای مورد استفاده در تصفیه فاضلاب بهداشتی- انسانی در برابر انسداد و آسیب ناشی از خرده سنگ و اشیاء بزرگ استفاده می شود. آشغالگیرهای ریز نیز در تصفیه مقدماتی پس از آشغالگیر درشت، تصفیه اولیه جایگزین ته نشینی اولیه و تصفیه سرریز سیستم جمع آوری فاضلاب کاربرد دارد.
حوضچه ته نشینی در تصفیه فاضلاب بهداشتی انسانی
اهدف کلی از تصفیه بیولوژیک فاضلاب بهداشتی انسانی شامل (۱) اکسیداسیون مواد محلول و دانه ای قابل تجزیه بیولوژیک به محصولات قابل قبول، (۲) به دام انداختن جامدات کلوئیدی معلق و غیر قابل ته نشینی در بیوفیلم و لخته های بیولوژیک، (۳) تبدیل یا حذف مواد مغذی مانند ازت و فسفر و (۴) در برخی موارد حذف مواد و ترکیبات خاص آلی. فرآیندها و عملکردهای تصفیه بیولوژیک در جدول زیر تعریف شده اند.
فرآیندها و عملکرد روش های بیولوژیک تصفیه فاضلاب بهداشتی انسانی
روش لجن فعال متعارف CAS
روش لجن فعال هوادهی گسترده EAAS
روش لجن فعال با مدیای ثابت IFAS
روش لجن فعال با مدیای متحرک MBBR
روش بیوراکتور غشایی MBR