تصفیه فاضلاب بیمارستانی و مراکز درمانی با توجه به مخاطرات بهداشتی اینگونه فاضلاب ها یکی از مهمترین زمینه های تصفیه فاضلاب می باشند. فاضلاب های بیمارستانی از لحاظ آلودگی بسیار مشابه فاضلاب های بهداشتی هستند اما در اغلب موارد دارای ترکیباتی مانند مواد عفونی و سمی هستند که در صورت عدم انجام تصفیه فاضلاب بیمارستانی ، بهداشت و سلامت محیط را به خطر می اندازد به گونه ای که در رده مواد زائد خطرناک طبقه بندی می شود.
برای آشنایی با محصولات و خدمات شرکت شاران صنعت در این زمینه به صفحات پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستانی یا تصفیه خانه بتنی فاضلاب بیمارستانی بروید یا ادامه مطلب را مطالعه کنید.
مشخصات کیفی فاضلاب بیمارستانی جهت تصفیه
تصفیه فاضلاب بیمارستانی اصطلاحا به تصفیه فاضلاب مراکز درمانی از هر نوعی گفته می شود که می تواند شامل فاضلاب واحدهایی مانند اورژانس ، آزمایشگاه های شیمیایی و بیولوژیکی ، کمک های اولیه ، ICU ، CCU ، رادیولوژی ، تصفیه دارو و غیره باشد.
کیفیت فاضلاب بیمارستانی تولید شده در مراکز درمانی تا حد زیادی شبیه به فاضلاب شهری است با این تفاوت که فاضلاب این اماکن دارای مواد خطرناک بالقوه ای نیز هست که این امر اهمیت تصفیه فاضلاب بیمارستان را بیشتر می کند. برخی از این مواد به شرح زیر می باشند :
پاتوژن ها : شامل باکتری ، ویروس و غیره می باشد.
مواد شیمیایی خطرناک : این مواد معمولا ناشی از تمیز کردن و گندزدایی سطوح مختلف در بیمارستان ها تولید می شوند و نهایتا وارد سیستم تصفیه پساب بیمارستانی می شود.
انواع دارو ها : داروها بسیار متنوع هستند و بر اساس نوع داروهای مورد استفاده باید مراقب بود تا آلاینده ای قبل از تصفیه فاضلاب بیمارستانی و بیش از حد مجاز به محیط وارد نشود. مثلا مقادیر غیر مجاز آنتی بیوتیک باعث افزایش مقاومت باکتری ها شده و یک تهدید جدی برای سلامتی عمومی است به خصوص از لحاظ بیماری های مسری.
ایزوتوپ های رادیواکتیو : در بیمارستان هایی که از پرتو درمانی جهت درمان بیماران استفاده می شود، فاضلاب تولیدی حاوی مواد رادیواکتیو است و باید با سیستم تصفیه فاضلاب بیمارستانی از فاضلاب حذف شوند.
هورمون های جنسی : ورود هورمون های جنسی به طبیعت می تواند بر روی موجودات زنده اثرات سوء داشته باشد. به طور مثال استرادیول به عنوان یک هورمون جنسی زنانه حتی در غلظت ۲۰ نانوگرم بر لیتر می تواند بر ویژگی های جنسی برخی ماهی ها اثر گذار باشد و لازم است در تصفیه فاضلاب بیمارستان حذف شود.
مشخصات کمی و محاسبه میزان تولید فاضلاب بیمارستانی به منظور تصفیه
محاسبه دبی فاضلاب بیمارستانی با واحد متر مکعب در شبانه روز جهت هرگونه طراحی ، مشاوره و اجرای طرح های تصفیه فاضلاب بیمارستان ضروری است.
میزان تولید فاضلاب بیمارستانی در یک شبانه روز را به طور دقیق می توان از استقرار یک دبی سنج یا کنتور بر روی کلکتور اصلی فاضلاب تولیدی محاسبه کرد.
این میزان را به طور نسبتا دقیق می توان از تخلیه آن به یک مخزن در صورت وجود و اندازه گیری حجم پرشده مخزن بر زمان که معادل یک شبانه روز است محاسبه کرد.
همچنین مقدار تولید فاضلاب بیمارستانی در یک شبانه روز را به صورت تقریبی می توان با استفاده از ضرب کردن میزان مصرف آب در بیمارستان در ضریب تبدیل آب به فاضلاب در بیمارستان که حداکثر برابر ۰/۹ است محاسبه کرد.
در نهایت جهت ضرورت طراحی سیستم تصفیه فاضلاب بیمارستانی این مقدار را به صورت تقریبی می توان با استفاده از جدول محاسبه فاضلاب بیمارستان با استفاده از تعداد تخت بیمارستان بدست آورد.
روش های دفع فاضلاب بیمارستانی
دفع فاضلاب درمانگاه ها و بیمارستان ها در سه حالت انجام می شود:
اگر شهر دارای شبکه جمع آوری و تصفیه خانه در حال بهره برداری باشد با کسب اجازه از سازمان های مربوطه می توان مشابه سایر مشترکین عادی ، فاضلاب را به شبکه فاضلاب شهری هدایت نمود و لذا نیاز به تصفیه فاضلاب بیمارستانی نمی باشد.
اگر شهر دارای شبکه جمع آوری فاضلاب و بدون تصفیه خانه باشد با کسب اجازه از سازمان های مربوطه ممکن است بتوان فاضلاب را به شبکه فاضلاب شهری هدایت نمود.
همچنین با تصفیه فاضلاب بیمارستان و رساندن پساب به حدود استاندارد سازمان محیط زیست در رابطه با پساب خروجی فاضلاب ، می توان پساب تصفیه شده را به یکی از مصارف مورد تایید محیط زیست رساند.
روش های تصفیه فاضلاب بیمارستانی
در بسیاری از بیمارستان ها به خصوص بیمارستان های عمومی یا به عبارتی بیمارستان های غیر تخصصی ، کیفیت فاضلاب بیمارستانی به کیفیت فاضلاب بهداشتی نزدیک است. در این صورت روش های تصفیه فاضلاب درمانگاه ها و بیمارستان ها مشابه با روش های تصفیه پساب های بهداشتی خواهد بود که همگی از نوع روش های بیولوژیکی هستند.
البته در انتخاب روش تصفیه فاضلاب بیمارستانی می بایست به حضور سایر پارامترهای آلاینده که ممکن است به دلیل یکی از فعالیت های خاص بیمارستان در فاضلاب بیمارستانی وجود داشته باشد نیز توجه داشته باشیم. چند مثال:
میزان و تنوع داروها در فاضلاب بیمارستانی بیشتر است مثلا آنتی بیوتیک هایی مانند نیترومیدازول و سولفانامید قابلیت تجزیه بیولوژیکی بسیار کمی دارند.
میزان دترجنت در فاضلاب بیمارستانی به نسبت بیشتر است با توجه به استفاده بیشتر از مواد شستشو دهنده مثلا در ضدعفونی تجهیزات پزشکی.
میزان مواد ضدعفونی کننده فاضلاب بیمارستانی از فاضلاب بهداشتی بیشتر است باتوجه به استفاده بیشتر از مواد ضدعفونی کننده مثلا در رختشویخانه های مراکز درمانی.
این در حالیست که همه موارد ذکرشده باید با تصفیه فاضلاب بیمارستانی به میزان استاندارد آن در حد استاندارد سازمان محیط زیست در رابطه با پساب خروجی فاضلاب تصفیه شوند.
از مهمترین روش های تصفیه بیولوژیکی که جهت تصفیه فاضلاب مراکز دزمانی مورد استفاده قرار می گیرد به این گونه است:
روش لجن فعال هوادهی گسترده EAAS
روش رشد چسبیده با بستر متحرک MBBR
روش رشد چسبیده با بستر ثابت IFAS
روش راکتور ناپیوسته متوالی SBR
روش لودزاک اتینگر اصلاح شده MLE
فرآیند تلفیقی بی هوازی- انوکسیک- هوازی A2O
در تصفیه فاضلاب بیمارستانی روشهای ضدعفونی از جمله کلرزنی ، ازن زنی و اشعه UV با توجه به بارآلودگی های عفونی بالاتر از اهمیت بیشتری برخوردار است.
باید به میزان دترجنت در فاضلاب های بیمارستانی نیز توجه کرد تا در صورت بالاتر بودن از حد خاصی که در فرآیند معمول تصفیه حذف نمی شود از روش های حذف دترجت از فاضلاب در تصفیه پساب بیمارستانی استفاده کرد.
اهمیت دفع لجن در تصفیه فاضلاب بیمارستان
لجن حاصل از تصفیه فاضلاب بیمارستانی چون احتمالا عوامل بیماری زای بیشتری دارد نیاز به استفاده از روش های تصفیه و بی خطر سازی لجن دارد که یکی از این روش ها روش هضم بیهوازی لجن است. روشی دیگر خشک کردن و سپس سوزاندن آن به همراه سایر مواد زائد عفونی می باشد.