دستورالعمل شستشوی ممبران اسمز معکوس RO – شستشو CIP | شرکت شاران صنعت
دستورالعمل شستشوی ممبران اسمز معکوس RO یا دستورالعمل شستشو CIP با توجه به اینکه گرفتگی در سیستم‌های اسمز معکوس پدیده‌ای طبیعی می‌باشد و نیاز به پاکسازی دوره‌ای این سیستم‌ها در زمان مشخص وجود دارد مورد توجه می باشد. به منظور افزایش طول عمر ممبران‌ها و بهبود عملکرد آن‌ها نیاز به دانستن روش‌هایی کارامد و سازگار با ممبران‌های استفاده شده، برای پاکسازی این سیستم ها می‌باشد. در خصوص انتخاب ماده شیمیایی مورد استفاده نیاز به دانستن توصیه‌های سازندگان این مواد و همچنین نحوه صحیح استفاده از آن ها می‌باشد. در ادامه به روش‌های پاکسازی به منظور برطرف کردن انواع گرفتگی ها پرداخته می‌شود.
انواع گرفتگی غشا در سیستم CIP اسمز معکوس
گرفتگی‌های معمول سیستم اسمز معکوس عبارتند از :
رسوب کربنات کلسیم
رسوب سولفات کلسیم ، سولفات باریم و سولفات استرانتیوم
اکسید فلزات مانند اکسید آهن ، اکسید منگنز ، اکسید آلومینیوم و غیره
رسوب سیلیسی
ذرات کلوئیدی
مواد آلی طبیعی یا مصنوعی مانند آنتی اسکالانت و پلی الکترولیت
عوامل بیولوژیکی مانند جلبک و قارچ
نشانه های گرفتگی ممبران جهت شستشو CIP
طبیعت و سرعت گرفتگی ها به فاکتور هایی نظیر کیفیت آب ورودی و نرخ ریکاوری سیستم وابسته است. معمولا رسوب‌گذاری ها پیشرونده هستند و اگر به سرعت کنترل نشوند باعث تخریب ممبران های اسمز معکوس در زمان کوتاهی می‌شوند. موارد زیر نشان دهنده ایجاد گرفتگی در ممبران اسمز معکوس می باشد :
جریان Permeate بیش از ۱۰ درصد کاهش داشته باشد
کیفیت Permeate بیش از ۱۰ درصد کاهش داشته باشد
افت فشار میان آب ورودی و هد آب غلیظ کمتر از ۱۵ درصد افزایش داشته باشد.
انواع مواد شیمیایی شستشو دهنده RO – شستشو CIP
هر یک از گرفتگی ها دارای علائم مختص به خود هستند و می باید بر اساس نوع گرفتگی از انواع مواد شیمیایی شستشو دهنده RO در فرایند CIP استفاده نمود. به طور مثال علایم گرفتگی توسط منگنز ، افزایش اختلاف فشار و مشاهده چشمی تغییر رنگ به رنگ سیاه در همه مراحل سیستم اسمز معکوس می‌باشد. در صورت مشاهده این علائم باید از محلول شست و شوی سدیم بیسولفیت استفاده شود. همچنین علائم ناشی از گرفتگی توسط کلسیم کربنات شامل افزایش فشار در مرحله نهایی سیستم اسمز معکوس و مشاهده بصری گرفتگی سفید رنگی بر روی غشا می‌باشد که می‌تواند به راحتی توسط اسید رقیق شده حذف شود ( تولید کربن دی اکسید که به صورت حباب هایی قابل مشاهده است ). در صورت مشاهده این علائم فرایند CIP با استفاده از اسید سیتریک یا سدیم بیسولفیت انجام می‌شود.
تجهیزات سیستم CIP شستشوی در محل سیستم های اسمز معکوس
تجهیزات سیستم CIP مناسب به دو دسته تجهیزات اصلی و کمکی تقسیم می‌شوند که عبارتند از :
تجهیزات اصلی :
تانک پاکسازی سیستم اسمز معکوس
پمپ پاکسازی سیستم اسمز معکوس
خط بازگشت آب Permeate به تانک CIP
خط بازگشت آب Concentrate به تانک CIP
تجهیزات فرعی :
فیلتر کارتریج
تانک گرم کننده و خنک کننده
تانک میکسر
نقاط نمونه گیری
مراحل و دستورالعمل شستشوی ممبران اسمز معکوس CIP – غشا اسمز معکوس
به طور کلی مراحل انجام فرایند CIP را می توان به صورت زیر خلاصه کرد :
خارج نمودن آب موجود در وسل ها
ساخت محلول شستشو : ساخت محلول شستشو باید قبل از اضافه شدن به ممبران‌ها با استفاده از آب تمیز انجام می شود. میزان آب مورد نیاز تخمین زده شده برای شستشو ۲۰ تا ۲۵ گالن برای یک المان ۴۰ اینچی با قطر ۸ اینچ می‌باشد. همچنین اضافه نمودن مواد شیمیایی بر اساس نسبت ارائه شده توسط طراح یا تولید کننده ماده شیمیایی و همچنین بر اساس تنظیم pH محلول می باشد. همچنین لازم است pH در طول زمان چرخش محلول در سیستم تنظیم گردد. دمای محلول می بایست در رنج خاصی تنظیم و در طی فرایند پاکسازی چک و تنظیم شود. آب گرم یا داغ می‌تواند هنگام ساخت محلول استفاده شود و یک هیتر باید در محلول پاکسازی برای تثبیت کردن دما در محدود مشخص قرار داده شود.
به چرخش در آوردن مواد محلول در سیستم : در این مرحله مواد محلول را در سیستم به چرخش در می‌آوریم تا واکنش هایی بین رسوبات و مواد محلول انجام شوند. تعداد محفظه‌هایی که در یک زمان پاکسازی می شوند به ظرفیت پمپ CIP بستگی دارد. پمپ CIP باید توانایی فراهم کردن ۸ تا ۴۰ گالن بر دقیقه بر محفظه ۸ اینچی در ۳۰ تا ۶۰ PSIG داشته باشد.
خیس خوردن رسوبات در مواد محلول : در این مرحله پمپ خاموش می‌شود و ممبران‌ها در مواد محلول غوطه‌ور می‌شوند.
پاکسازی سیستم از مواد محلول شستشو : محلول شستشو را از مخزن CIP تخلیه کنید و مخزن را با آب پاک و تازه پر کنید . ممبران ها را با آب تمیز شستشو دهید تا زمانی که pH تثبیت و نزدیک به pH آب ورودی شود.
شستشو با محلول شماره ۲ : در صورتی که در فرایند شستشو می بایست از چند محلول استفاده شود مراحل بالا برای محلول جدید تکرار می شود. معمولا مراحل شستشو توسط دو محلول اسیدی و بازی انجام می شود. در برخی مواقع از محلول ضدعفونی نیز جهت شستشو استفاده می شود.
راه اندازی مجدد سیستم