روش های خنثی سازی و تنظیم pH پی اچ نقش قابل ملاحظه ای در اصلاح و بهینه سازی راندمان سیستم های تصفیه فاضلاب ایفا می کنند. pH تاثیر بسزائی بر مشخصات فاضلاب دارد و تعیین کننده نوع و مقدار مواد محلول در فاضلاب و میزان خورندگی آنها است. وجود مواد اسیدی ویا قلیائی متنوع و فراوان در فاضلاب ها باعث بروز pH هایی با دامنه ای بسیار وسیع می شود. از سوی دیگر بسیاری از فرآیندهای تصفیه فاضلاب تنها در دامنه معینی دارای راندمان مناسب هستند.
روش خنثی سازی و تنظیم pH در تصفیه فاضلاب از طریق اختلاط جریان فاضلاب قلیائی و اسیدی : کارخانه ها انواع مختلفی از فاضلاب با خاصیت اسیدی و یا قلیائی تولید می کنند. به این ترتیب، با تعبیه مخزن متعادل ساز مناسب و در تقابل قرار دادن جریان فاضلاب های متفاوت می توان به درجه ای از خنثی سازی و تنظیم pH در تصفیه فاضلاب دست یافت.
روش خنثی سازی و تنظیم pH در تصفیه فاضلاب اسیدی توسط بستر سنگ آهک : در این روش فاضلاب از بستر سنگ آهک عبور می کند. در روش خنثی سازی و تنظیم pH می توان جریان را روبه بالا یا پایین در نظر گرفت. عمق بستر بر اساس کنترل pH محاسبه می شود. این روش خنثی سازی و تنظیم pH در تصفیه فاضلاب هایی با اسیدیته نسبتا ثابت کاربرد دارد. شکل زیر دیاگرام روش خنثی سازی و تنظیم pH توسط بستر سنگ آهک را نشان می دهد.
روش خنثی سازی و تنظیم pH از طریق اختلاط فاضلاب اسیدی و دوغاب آهک : این نوع از روش های خنثی سازی و تنظیم pH در تصفیه فاضلاب هایی با pH پایین تر از ۴/۲ کاربرد دارد. در تصفیه خانه های کوچک به جای آهک از تزریق محلول هیدرواکسید سدیم استفاده می شود. سرعت واکنش هیدرواکسید سدیم بالاتر بوده و در نتیجه به زمان ماند و حوضچه واکنش کوچکتری نیازمند است.
روش خنثی سازی و تنظیم pH در تصفیه فاضلاب های بازی : می توان از هر اسید قوی در روش خنثی سازی و تنظیم pH در تصفیه فاضلاب های قلیائی استفاده کرد اما ملاحظات هزینه ای گزینه های موجود را به اسید سولفوریک محدود می کند. در شرایطی که فرآیندهای پایین دستی شامل فرآیند بی هوازی بوده و مقدار اسید مورد نیاز بالا باشد هیدروکلریک اسید نیز مورد استفاده قرار می گیرد. به این ترتیب از تجزیه سولفات ها و تولید گاز بد بو و خورنده سولفید هیدروژن در فرآیند بیولوژیک بی هوازی جلوگیری بعمل می آید.
پارامترهای مختلفی در انتخاب عامل روش خنثی سازی و تنظیم pH در تصفیه فاضلاب موثر هستند که برخی از آنها عبارتند از :
نوع و دردسترس بودن، نرخ واکنش، تولید و دفع لجن، امنیت و سادگی کاربری و انبار کردن عامل ، هزینه کل شامل هزینه ماده شیمیایی و تجهیزات تزریق و نگهداری، واکنش های جانبی مانند انحلال نمک ، تشکیل نهشته و تولید حرارت. جدول زیر عامل های معمول مورد استفاده در روش های خنثی سازی و تنظیم pH در تصفیه فاضلاب را معرفی می کند.
ماده شیمیایی | میزان اثربخشی |
عامل های بازی | |
انواع مختلف آهک | قوی |
سود سوزآور | قوی |
هیدراکسید منیزیم | توسط |
کربنات سدیم | ضعیف |
بیکربنات سدیم | ضعیف |
عامل های اسیدی | |
اسید سولفوریک | قوی |
دی اکسید کربن | ضعیف |
اسید سولفوریک یک اسید قوی محسوب می شود و روش خنثی سازی اسید سولفوریک معمولا توسط انواع مواد قلیایی مانند سود و آهک می باشد. در برخی مواقع که میران اسید بسیار کم است این عملیات با رقیق سازی انجام می شود.