روش های تصفیه فاضلاب – فرایند های تصفیه فاضلاب | شرکت شاران صنعت

روش های تصفیه فاضلاب یا فرایند های تصفیه فاضلاب به منظور حذف جامدات ، مواد آلی و در برخی موارد مواد مغذی از فاضلاب بکار گرفته می شوند. بر این اساس می توان کلیه روش های تصفیه فاضلاب را به سه زیر مجموعه فیزیکی ، شیمیایی و بیولوژیکی طبقه بندی کرد. روش های فیزیکی تصفیه فاضلاب از نیروهای فیزیکی در تصفیه کمک می گیرند.

روش های شیمیایی تصفیه فاضلاب آلاینده ها را از طریق اضافه کردن ماده ای شیمیایی یا القاء واکنش شیمیایی خاص تصفیه می کنند. این دو روش معمولا در کنار یکدیگر استفاده شده و مکمل یکدیگر بوده و به عنوان روش های فیزیکی شیمیایی تصفیه فاضلاب مطرح هستند.

در مقابل فرآیندهای بیولوژیکی آلاینده های آلی را به واسطه فعالیت میکروارگانیسم ها حذف می کنند. همچنین روش های تصفیه فاضلاب را می توان از منظر سطح تصفیه به روش های مقدماتی، اولیه، ثانویه، ثالثیه و یا پیشرفته تقسیم کرد.

معیارهای انتخاب روش تصفیه فاضلاب

به منظور انتخاب روش تصفیه فاضلاب سه معیار اقتصادی ، فنی و زیست محیطی مورد توجه قرار می گیرد. معیار اقتصادی با توجه به براورد هزینه پروژه مد نظر قرار گرفته و معیار فنی با توجه به موارد فنی و مهندسی مورد ارزیابی قرار می گیرد. از لحاظ زیست محیطی و بهداشتی روش های تصفیه فاضلاب مناسب از نقطه نظر سلامت عمومی، جلوگیری از آلودگی منابع آب سطحی و زیرزمینی و حفاظت از محیط زیست و گونه های گیاهی و جانوری حائز اهمیت هستند. به این ترتیب شش معیار ذیل باید در انتخاب روش های تصفیه فاضلاب مد نظر قرار گیرد
جلوگیری از آلودگی فیزیکی، شیمیایی و میکروبیولوژیکی منابع آب و همچنین آلودگی آبزیان مورد مصرف انسان
جلوگیری از آلودگی مناطقی با کاربری تفریحی
جلوگیری از انتشار بوهای نامطبوع و آزار دهنده
ممانعت از تماس فضولات انسانی و مواد شیمیایی سمی با محیط های انسانی، حیوانی، مزارع کشاورزی و آب های سطحی و زیرزمینی
جلوگیری از تجمع حشرات، جوندگان و سایر حیوانات
برآورده کردن استانداردهای تخلیه پساب به منابع آبی سطحی و زیرزمینی

روش های تصفیه فاضلاب از نظر نوع فاضلاب

روش تصفیه فاضلاب ها از لحاظ منبابع تولید فاضلاب معمولا به بخش های زیر تقسیم بندی می شوند :

روش تصفیه فاضلاب بهداشتی انسانی

روش تصفیه فاضلاب صنعتی

روش تصفیه فاضلاب بیمارستانی

روش های تصفیه فاضلاب از نظر فرایند تصفیه

حذف آلاینده های موجود در فاضلاب مستلزم ترکیبی از واحدهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک است که در قالب واحدهای عملیاتی و واحدهای فرآیندی شناخته میشوند. واحدهای عملیاتی به فرآیندهایی اشاره دارد که از روش های تصفیه فاضلاب فیزیکی بهره می برند و واحدهای فرآیندی نیز شامل روش های تصفیه فاضلاب شیمیایی و بیولوژیک است.

روش های تصفیه فاضلاب از نظر سطح تصفیه

تصفیه مقدماتی : حذف موادی مانند سنگ، چوب، مواد شناور، دانه ها، چربی و روغن که می توانند در حین بهره برداری در واحدهای عملیاتی و فرآیندی مشکل ساز باشند.

تصفیه اولیه : حذف بخشی از مواد معلق و آلی درون فاضلاب

تصفیه اولیه پیشرفته : تسهیل روند حذف مواد معلق و آلی از فاضلاب که معمولاً با اضافه کردن مواد شیمیایی و فیلتراسیون همراه است.

تصفیه ثانویه : حذف مواد آلی قابل تجزیه بیولوژیک (در حالت محلول یا معلق) و مواد معلق معمولا تعریف تصفیه ثانویه مرحله گندزدایی را نیز
در بر می گیرد.
تصفیه ثانویه به همراه حذف مواد مغذی : حذف مواد آلی قابل تجزیه بیولوژیک، مواد معلق و مواد مغذی (حذف جداگانه ویا توامان نیتروژن و فسفر)

تصفیه ثالثیه : حذف مواد معلق یاقیمانده پس از تصفیه ثانویه که این عمل به کمک فیلتر شنی، فیلتر پارچه ای ویا الک ریز صورت می گیرد. حذف مواد مغذی اغلب در تعریف این نوع از روش های تصفیه فاضلاب جای می گیرد.

تصفیه پیشرفته : حذف مواد معلق و محلو ل باقیمانده پس از تصفیه معمول بیولوژیک که در صورت استفاده مجدد از فاضلاب بکار گرفته می شوند.

ترکیب واحدهای عملیاتی و فرآیندی سطوح مختلف روش های تصفیه فاضلاب را تشکیل می دهد. تصفیه مقدماتی واحدهایی مانند آشغالگیر درشت دانه و حوضچه دانه گیر را در بر می گیرد که به حذف فیزیکی موادی مانند سنگ، تکه های چوب، تفاله چایی و قهوه و غیره می پردازند. ته نشینی اولیه و آشغالگیر ریزدانه در مجموعه روش های تصفیه اولیه فاضلاب جای می گیرند. در برخی موارد از زلال سازهای شیمیایی نیز بمنظور افزایش راندمان حذف مواد جامد استفاده می شود.

تصفیه اولیه فاضلاب، اولین فرآیند در روش های تصفیه فاضلاب است که به حذف مقادیر قابل ملاحظه مواد معلق می پردازد. بخشی از مواد معلق حذف شده را مواد آلی تشکیل داده و در نتیجه حذف مواد معلق به کاهش BOD5 می انجامد.
براساس تعریف EPA، تصفیه ثانویه به حذف مواد معلق و آلی قابل تجزیه بیولوژیک اطلاق می شود. تصفیه ثانویه شامل انواع روش های تصفیه فاضلاب بیولوژیک و ته نشینی ثانویه است. در صورت تطابق BOD و TSS پساب خروجی تصفیه ثانویه با مقرارت و استانداردهای موجود، تخلیه آن پس از گندزدایی به منابع آب پذیرنده امکان پذیر است.

افزایش جمعیت و در نتیجه افزایش بار آلی و مواد معلق وارد شده به منابع آب پذیرنده، نیاز به حذف بیش از پیش مواد معلق به منظور افزایش راندمان گندزدایی، حذف مواد مغذی به منظور ممانعت از اوتریفیکاسیون منابع آبی و حذف آلاینده ها بمنظور احیاء و استفاده مجدد از آب دارد و همچنین نیازمند تصفیه فاضلاب فراتر از حدود قابل استحصال از روش های تصفیه فاضلاب ثانویه می باشد. از اینرو، فرآیندهایی مانند ترسیب شیمیایی، فیلتر شنی، فیلتراسیون غشائی و جذب سطحی ابداع و بکار گرفته شدند. این مجموعه از روش های تصفیه فاضلاب را تصفیه ثالثیه می نامند.

فرآیندهایی از این دست مانند Air Stripping، تبادل یون و غشاهای نانو و اسمز معکوس که فناوری های جدیدتر محسوب می شوند و بیشتر در حذف ترکیبات سمی و استفاده مجدد از فاضلاب کارایی دارند، به روش های تصفیه فاضلاب پیشرفته معروف هستند.

چیدمان معمول سطوح مختلف روش های تصفیه فاضلاب در شکل زیر آورده شده است.

فرایند های تصفیه فاضلاب از نظر نوع آلاینده

روش های تصفیه فاضلاب مورد استفاده در حذف آلاینده های فاضلاب به شرح زیر می باشند :

مواد معلق :
آشغالگیر
حوضچه دانه گیر
ته نشینی و زلالساز با نرخ بالا
زلالساز با نرخ بالا
شناورسازی
ترسیب شیمیایی همراه با ته نشینی، شناورسازی یا فیلتراسیون
فیلتراسیون عمیق
فیلتراسیوت سطحی
فیلتراسیون غشائی

مواد آلی قابل تجزیه بیولوژیک :
انواع روش های تصفیه فاضلاب هوازی رشد معلق
انواع روش های تصفیه فاضلاب هوازی رشد چسبنده
انواع روش های تصفیه فاضلاب بی هوازی رشد معلق
انواع روش های تصفیه فاضلاب بی هوازی رشد چسبنده
روش های تصفیه فاضلاب فیزیکی شیمیایی
اکسیداسیون شیمیایی
اکسیداسیون پیشرفته
فیلتراسیون غشائی

مواد مغذی – نیتروژن :
اکسیداسیون شیمیایی (نقطه شکست کلرزنی)
انواع روش های تصفیه فاضلاب رشد معلق نیتریفیکاسیون و دی نیتریفیکاسیون
انواع روش های تصفیه فاضلاب با بستر ثابت نیتریفیکاسیون و دی نیتریفیکاسیون
Air Stripping

مواد مغذی – فسفر :
ترسیب شیمیایی

مواد مغذی – نیتروژن و فسفر :
انواع روش های تصفیه فاضلاب بیولوژیک حذف مواد مغذی

انگل ها و عوامل بیماری زا :
ترکیبات کلر
دی اکسید کلر
ازن
اشعه فرابنفش (UV)
تصفیه حرارتی (پاستوریزاسیون)

کلوئیدها و مواد محلول :
غشاها
تصفیه شیمیایی
جذب سطحی کربن
تبادل یون

ترکیبات آلی فرار :
Air Stripping
جذب سطحی کربن
اکسیداسیون پیشرفته

بو :
اسکرابر شیمیایی
جذب سطحی کربن
صافی چکنده بیولوژیک
فیلتر کمپوست