مشخصات فیزیکی فاضلاب | شرکت شاران صنعت
مشخصات فیزیکی فاضلاب تمامی عواملی را شامل می شود که بر شکل ظاهری فاضلاب تاثیرگذارند. کل مواد جامد مهمترین مشخصه فیزیکی فاضلاب است که خود ترکیبی از مواد شناور، مواد قابل ته نشینی، مواد کلوییدی و مواد محلول است.
مواد جامد
مواد جامد گستره وسیعی از تکه سنگ تا مواد کلوئیدی و محلول را در بر می گیرد. کل مواد جامد (TS) مشخصه فیزیکی فاضلاب است که از تبخیر و خشک کردن نمونه فاضلاب و اندازگیری جرم مواد باقیمانده حاصل می شود. کل مواد جامد را به طرق مختلف می توان طبقه بندی کرد. می توان از روش فیلتراسیون برای تفکیک این مشخصه فیزیکی فاضلاب به مواد جامد معلق (TSS) و مواد جامد محلول (TDS) استفاده کرد. نتایج این روش به نوع و اندازه حفرات فیلتر وابسته است. مواد جامد محلول که از فیلتر عبور می کنند، شامل مواد محلول و مواد کلوئیدی (با اندازه ذرات بین μm 1 – ۰/۰۱) است. در تقسیم بندی دیگر می توان این پارامتر از مشخصات فیزیکی فاضلاب را بر اساس فراریت به مواد جامد ثابت (FS) و مواد جامد فرار (VS) طبقه بندی کرد. با حرارت دادن کل مواد جامد در دمای ۵۰±۵۰۰ درجه سانتی گراد مواد فرار می سوزند. به این ترتیب مواد جامد ثابت، مواد معدنی محسوب می شوند که در اثر حرارت اکسید نمی شوند. در نتیجه TS، TSS و TDS حاوی مواد فرار و ثابت هستند. اغلب مواد فرار بعنوان مواد آلی در نظر گرفته می شوند. بعلاوه بخشی از مواد آلی و معدنی که طی ۱ ساعت در مخروط ایمهوف ته نشین می شوند را جامدات قابل ته نشینی می نامند. این ویژگی فیزیکی فاضلاب بعنوان نشانه ای تقریبی در حوضچه ته نشینی کاربرد دارد.
توزیع اندازه ذرات
تحلیل اندازه و توزیع ذرات جهت پی بردن به طبیعت ذرات TSS در فاضلاب صورت می گیرد. اطلاعات حاصل از این مشخصه فیزیکی فاضلاب در ارزیابی فرآیندهای ته نشینی، فیلتراسیون و گندزدایی کاربرد دارد.
کدورت
کدورت از گستره متنوعی از مواد جامدات معلق ناشی می شود و هرچه فاضلاب تازه تر و غلظت آن بیشتر باشد، این مشخصه فیزیکی فاضلاب در آن بیشتر خواهد بود. در واقع کدورت اندازگیری خاصیت عبور نور از آب است که برای کنترل کیفیت و مشخصات فیزیکی فاضلاب بکار می رود. این مشخصه فیزیکی فاضلاب از مقایسه شدت پراکنش نور توسط نمونه مورد نظر و سوسپانسیون شاهد تحت شرایط یکسان حاصل می شود. مواد کلوئیدی موجب پراکنش نور شده یا نور را جذب کرده و از عبور آن ممانعت می کنند.
رنگ
رنگ پارامتری از مشخصات فیزیکی فاضلاب است که می تواند در تعیین سن و مواد موجود در فاضلاب موثر باشد. فاضلاب تازه معمولا رنگ قهوه ای مایل به خاکستری روشن دارد اما با افزایش زمان انتقال در سیستم جمع آوری و ایجاد شرایط بی هوازی رنگ فاضلاب به خاکستری تیره و در نهایت سیاه تغییر می یابد. فاضلاب سیاه رنگ را اغلب سپتیک می نامند. فاضلاب برخی از صنایع نیز می توانند موجب تغییر این مشخصه فیزیکی فاضلاب شوند. رنگ خاکستری تیره و سیاه فاضلاب در اغلب موارد ناشی از تشکیل سولفیدهای فلزات است. سولفید فلزات نیز از واکنش سولفید با فلزات موجود در فاضلاب در شرایط بی هوازی حاصل می شوند.
جذب نور
این مشخصه فیزیکی فاضلاب به میزان جذب نور با طول موج معین توسط آلاینده موجود در فاضلاب اطلاق می شود. جذب نور توسط دستگاه اسپکتوفوتومتر با طول موج ثابت اندازگیری می شود. وجود برخی مواد معدنی مانند آهن و مس، ترکیبات آلی مانند رنگ های آلی، مواد هیومیک، ترکیبات حلقوی (بنزن و تولوئن) و TSS بر این مشخصه فیزیکی فاضلاب موثر هستند.
دمای موثر بر مشخصات فیزیکی فاضلاب
به دلیل تخلیه آب گرم منازل و مراکز صنعتی، فاضلاب دارای دمایی بالاتر از دمای معمول آب های سطحی است. از سوی دیگر بالاتر بودن گرمای ویژه آب نسبت به هوا باعث می شود تا دمای فاضلاب در طول سال، بجز روزهای گرم تابستان، از دمای هوای محیط بالاتر باشد. دما پارامتری از مشخصات فیزیکی فاضلاب است که بر فعالیت میکروبی، محلولیت گازها و ویسکوزیته موثر بوده و عامل تعیین کننده ای در نرخ واکنش های شیمیایی، زندگی آبزیان و کاربرد بهینه آب است. همچنین حلالیت اکسیژن در آب با این مشخصه فیزیکی فاضلاب رابطه معکوس دارد. بالا رفتن دمای فاضلاب در روزهای گرم تابستان با تسریع نرخ واکنش و کاهش مقدار اکسیژن موجود در آب باعث کاهش شدید غلظت اکسیژن محلول می شود. تخلیه یکباره مقدار قابل توجه آب گرم به منابع آبی تاثیرات این پارامتر از مشخصات فیزیکی فاضلاب را تشدید می کند. تغییرات ناگهانی دما می تواند منجر به مرگ و میر موجودات آبزی و رشد نامطلوب گیاهان آبزی و جلبک ها شود.
هدایت الکتریکی
این مشخصه فیزیکی فاضلاب توانایی عبور جریان الکتریکی از آن است. از آنجا که یون ها عوامل انتقال جریان هستند، قابلیت هدایت الکتریکی با بالا رفتن غلظت یون ها افزایش می یابد. از اینرو می توان از این پارامتر بعنوان جایگزینی برای اندازگیری مقدار کل مواد جامد محلول (TDS) بهره برد. در حال حاضر EC از پارامترهای مهم برای ارزیابی قابلیت استفاده آب در مصارف کشاورزی است. در واقع میزان شوری فاضلاب تصفیه شده از طریق این مشخصه تخمین زده می شود.
چگالی، جرم مخصوص و وزن مخصوص
چگالی مشخصه فیزیکی فاضلاب است که بدلیل احتمال تشکیل جریان چگال در حوضچه های ته نشینی، حوضچه کلرزنی و سایر واحدهای تصفیه خانه از اهمیت بالایی برخوردار است. چگالی فاضلاب شهری مشابه آب است. در برخی مواقع بجای چگالی از جرم مخصوص استفاده می شود. هر دو این مشخصات فیزیکی فاضلاب وابسته به دما بوده و با غلظت مواد زائد جامد موجود در فاضلاب تغییر می کنند.
